بررسی ساختار توفان های حاره ای دریای عرب و تعیین نقش آن بر بارش های جنوب شرق ایران

توفان های حاره ای،یکی از مخاطرات جوی و محیطی است که در بخش هایی از اقیانوس های حاره ای رخ می دهند. این سامانه های کم فشار در طول دوره گرم سال به دفعات مناطق جنوب وجنوب شرق ایران را تحت تأثیر خود قرار می دهند. در این پژوهش ساختار توفان های حاره ای منطقه دریای عرب برای یک دوره 37 ساله (2011-1975) مورد بررسی قرار گرفت. برای بررسی توفان ها از داده های دپارتمان هواشناسی حاره ای هند (imd) استفاده شد.جهت انجام تحقیق ابتدا داده های بارش ایستگاه های جنوب شرق ایران از سازمان هواشناسی کشور دریافت شد،سپس داده های مولفه باد مداری(u) و باد نصف النهاری(v) و نم ویژه و ارتفاع ژئوپتانسیل و امگا و فشار سطح دریا از مرکز ncep/ncar أخذ و نقشه های چرخندگی نسبی، امگا ،ارتفاع ژئوپتانسیل، جریان باد و فرارفت رطوبت تهیه شد و مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. با پردازش و تجزیه وتحلیل داده ها،در نهایت 4 توفان حاره ای بسیار قوی که جنوب شرق ایران را تحت تأثیر خود قرار داده اند،انتخاب گردید.یافته های تحقیق بیانگر آن است که توفان های حاره ای دریای عرب در دو دوره مشخص، یکی در ابتدای فصل مونسون (می و ژوئن) و دیگری در انتهای این فصل(سپتامبر،اکتبر و نوامبر) بیشینه وقوع خود را تجربه می نماید. نتایج پژوهش همچنین حاکی از آن است که توفان های دریای عرب به میزان دمای متوسط سطح دریا حساس بوده و عمدتا در دمای بالاتر از ?/?? درجه سانتی گراد شکل می گیرند. نتایج تحقیق همچنین مبین آن است که شیو افقی چرخندگی نسبی و شیو افقی باد در بخش های مرکزی و جنوبی دریای عرب در پایین ترین ترازهای جو نقش برجسته ای در تشکیل و تکوین توفان های حاره ای دریای عرب دارند. تمامی توفان های مورد مطالعه،از چنین الگویی را در مراحل تشکیل و تکوین خود تجربه نموده اند. در توفان های پایان فصل موسمی تسلط یک سامانه گردش واچرخندی از مولفه های اصلی وقوع توفان ها به شمار می رود.